Narak Chaturdashi 2024 - નરક ચતુર્દશીને સનાતન ધર્મમાં મહત્વપૂર્ણ તહેવાર માનવામાં આવે છે. દર વર્ષે કારતક માસના કૃષ્ણ પક્ષની ચતુર્દશીને સનાતન ધર્મમાં નરક ચતુર્દશી તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. આ તહેવારને દેશના ઘણા ઇલાકોમાં રૂપ ચૌદસ, નરક ચૌદસ અને રૂપ ચતુર્દશી જેવા અલગ-અલગ નામોથી પણ ઓળખવામાં આવે છે. દીપાવલી પહેલા ઉજવવામાં આવતા હોવાથી તેને ઘણી જગ્યાએ છોટી દીપાવલી પણ કહેવામાં આવે છે.
આ દિવસે મૃત્યુના દેવતા યમની પૂજા કરવામાં આવે છે. માન્યતાઓ અનુસાર આ દિવસે સૂર્યોદય પહેલા જાગીને આખા શરીર પર તલનું તેલ લગાવીને નહાવાના પાણીમાં ચિરચીરાના પાન નાખીને સ્નાન કરવાથી નરકના ભયથી મુક્તિ મળે છે. તે જ સમયે, તે તેજસ્વી પણ થાય છે. નરક ચતુર્દશીના તહેવાર સાથે જોડાયેલી એક કથા પણ છે જે ભગવાન કૃષ્ણ ઉપરાંત રાજા બલી અને ભગવાન વિષ્ણુ સાથે સંબંધિત છે. ચાલો હવે તમને તે કથા વિશે માહિતી આપીએ.
પ્રથમ કથા - દ્વાપર યુગમાં નરકાસુર નામના રાક્ષસે ચારેબાજુ હાહાકાર મચાવ્યો. આ દરમિયાન તેણે 16100 રાણીઓને બંધક બનાવી હતી અને ઋષિમુનિઓને ત્રાસ આપતો હતો. તેના ભયાનક આતંકથી છુટકારો મેળવવા માટે, બધા દેવતાઓ ભગવાન કૃષ્ણના શરણમાં ગયા.. નરકાસુરને સ્ત્રીના હાથે મરવાનો શ્રાપ મળ્યો હોવાથી ભગવાન કૃષ્ણ તેની પત્ની સત્યભામાને મારવા માટે સાથે લઈ ગયા. આ પછી તેની હત્યા કરી અને ત્યાંથી 16100 મહિલાઓને મુક્ત કરાવી. મુક્ત થયા પછી તે બધી સ્ત્રીઓ શ્રી કૃષ્ણને હાથ જોડીને કહેવા લાગી કે હવે તેમને સમાજમાં કોઈ સ્વીકારશે નહીં, માટે ભગવાન હવે તમે જ કહો કે ક્યાં જવું છે. તેમની વાત સાંભળીને ભગવાન કૃષ્ણએ તે 16100 રાણીઓ સાથે લગ્ન કરીને તેમને બચાવ્યા. આ પછી આ બધી સ્ત્રીઓ કૃષ્ણની પત્નીઓ તરીકે ઓળખાવા લાગી. ચૌદસ તિથિના દિવસે નરકાસુરના મૃત્યુ પછી, બધા દેવતાઓ ખૂબ જ પ્રસન્ન થયા અને તેઓએ આ દિવસને ઉત્સવ તરીકે ઉજવ્યો. ત્યારથી આ દિવસ નરક ચૌદસ અને નરક ચતુર્દશી તરીકે ઓળખાવા લાગ્યો. નરકાસુરની બંદીવાસમાં નરકે એ બધી સ્ત્રીઓનું રૂપ ગુમાવ્યું હતું.
બીજી કથા - જ્યારે ભગવાન વિષ્ણુએ વામન અવતાર લીધો અને રાજા બલિના સમગ્ર મહેલ સહિત પૃથ્વી અને આકાશને બે પગલામાં માપ્યું, ત્યારે ભગવાન વામને રાજા બલિને પૂછ્યું કે હવે તે ત્રીજું પગલું ક્યાં લે? આ પ્રશ્નના જવાબમાં રાજા બલિએ ભગવાન વામનને તેમનું ત્રીજું પગલું તેમના મસ્તક પર રાખવા કહ્યું. રાજા બલિની આ ભક્તિ જોઈને ભગવાન વિષ્ણુ ખૂબ જ પ્રસન્ન થયા અને તેમને વરદાન માંગવા કહ્યું. પછી રાજા બલિએ વરદાન માંગીને ભગવાન વામનને કહ્યું કે દર વર્ષે ત્રયોદશીના દિવસથી લઈને અમાવાસ્યા સુધી તેણે (રાજા બલિ) પૃથ્વી પર શાસન કરવું જોઈએ અને આ સમય દરમિયાન જે કોઈ પણ રાજા બલિના રાજ્યમાં દીપાવલી ઉજવશે અને સાથે ચતુર્દશી ની તિથિએ દીપદાન કરશે, અવા બધા જાતકોને અને તેમના પૂર્વજોને નરકની યાતનાનો સામનો કરવો પડશે નહીં. ભગવાન વામને રાજા બલિની આ વાત સ્વીકારી લીધી અને ત્યારથી નરક ચતુર્દશીનો તહેવાર દરેક સ્થાન માં ઉજવવામાં આવ્યો.
કાળી ચૌદસ 2024 નુ પૂજાનું શુભ મુહૂર્ત
કારતક મહિનાના શુક્લ પક્ષની ચતુર્દશી તિથિ 30 ઓક્ટોબર 2024 બપોરે 01:15 વાગ્યાથી શરૂ
ચતુર્દશી તિથિ બીજા દિવસે 12 નવેમ્બર, 2024 ના રોજ બપોરે 03:52 વાગ્યા સુધી
કાળી ચૌદસ પૂજા વિધિ
- આ દિવસે સવારે વહેલા ઉઠીને સૌથી પહેલા સ્નાન કરી સૂર્ય ભગવાનને અર્ધ્ય આપવુ જોઈએ
- આ દિવસે તલનુ તેલ લગાવ્યા પછી સ્નાન કરવુ શુભ માનવામાં આવે છે
- આ દિવસે શરીર પર ચંદન લેપ લગાવીને સ્નાન કર્યા પછી ભગવાન કૃષ્ણની ઉપાસના કરવાનુ વિધાન છે.
- સાંજે ઘરના ઉંબરા પર દીપ પ્રગટાવો અને યમ દેવની પૂજા કરો.
- આ દિવસે સ્નાન કર્યા પછી, મૃત્યુના દેવતા ની દિશા એટલે કે દક્ષિણ દિશા તરફ યમ દેવતા ને યાદ કરીને તમારા દ્વારા જાણતા-અજાણતા થયેલા પાપોની ક્ષમા માગો. આવુ કરવાથી યમ ભગવાન પ્રસન્ન થાય છે અને તમારા બધા પાપોનો હિસાબ માફ કરે છે.
- આ પછી, દેવતા યમ માટે ઘરના મુખ્ય દરવાજાની બહાર દક્ષિણ દિશામાં તેલનો દીવો રાખો.
- સાંજે તમામ દેવી-દેવતાઓની પૂજા કરો અને ઘર, ઓફિસ, દુકાન વગેરેની બહાર તેલનો દીવો રાખો. તેનાથી તમને માતા લક્ષ્મીની કૃપા પ્રાપ્ત થશે.
- આ દિવસે મધ્યરાત્રિએ ઘરમાં પડેલી જૂની અને બગડેલી વસ્તુઓને ઘરની બહાર ફેંકી દેવામાં આવે છે, જેને દરિદ્ર નિવારણ કહેવામાં આવે છે. એવુ કહેવાય છે કે કાળી ચૌદસના બીજા દિવસે દિવાળી હોવાથી લક્ષ્મી બધા લોકોના ઘરમાં પ્રવેશ કરે છે અને પણ જ્યા ગંદકી હોય... જ્યા માતાના સ્વાગતની કોઈ તૈયારી ન હોય ત્યા લક્ષ્મી માતા રોકાતી નથી.
