Mata baglamukhi- દેવીની દસ મહાવિદ્યાઓમાંથી માતા બગલામુખી આઠમી વિદ્યા છે. ખૂબ ઓછી લોકો તે વિશે જાણે છે. તેમના સ્વરૂપ, મંત્ર, આરાધના, પૂજા અને બગલામુખી ભક્તિને શું વરદાન
આપે છે તે સંબંધમાં ટૂંકમાં જાણીએ
1. બગલામુખી- બગલા સંસ્કૃત ભાષાના વલ્ગાના અપબ્રંશ છે જેનો અર્થ હોય છે "દુલ્હન" કુબ્જિકા તંત્ર મુજબ બગલા નામ ત્રણ અક્ષરોથી નિર્મિત છે વ, ગ, લા અક્ષર 'V' વરુણીને સંબોધે છે, 'G' અક્ષર સિદ્ધિદાને સંબોધે છે અને 'લા' અક્ષર પૃથ્વીને સંબોધે છે. તેથી, માતાની અલૌકિક સુંદરતા અને ઉત્થાન શક્તિને કારણે જ તેને આ નામ મળ્યું.
2. દેવીનુ પ્રાક્ટય- બગલામુખી દેવીનુ પ્રાક્ટય સ્થળ ગુજરાતના સૌરાષ્ટ્રમાં ગણાય છે. કહીએ છે કે હળદરના રંગના જળથી તેમનો પ્રાકટસ થયો હતો. હળદરના રંગ પીળા હોવાથી તેમને પીતામ્બરી દેવી પણ કહે છે. એક બીજી માન્યતા મુજબ દેવેના પ્રાદુર્ભાવ ભગવાન વિષ્ણુથી સંબંધિત છે. પરિણામસ્વરૂપ દેવી સત્વ ગુણ સંપન્ન અને વૈષ્ણવ સંપ્રદાયથી સંબંધ રાખે છે. પરંતુ ક્ટલાક બીજી પરિસ્થિતિઓમાં દેવી તામસી ગુણથી સંબંધ પણ રાખે છે.
3. દેવીનુ સ્વરૂપ: તેના ઘણા સ્વરૂપ છે. કહે છે કે દેવી બગલામુખી સમુદ્રના મધ્યમાં સ્થિત મણિમય દ્વીપમાં અમૂલ્ય રત્નોથી સુસજ્જિત સિંહાસન પર વિરાજમાન છે. દેવી ત્રિનેત્રા છે, માથા પર અર્ધ ચન્દ્ર ધારણ કરે છે, પીળા શારીરિક વર્ણ યુક્ત છે, દેવીએ પીળા વસ્ત્ર અને પીળા ફૂલોની માળા ધારણ કરી છે. દેવીના બધા ઘરેણા પણ પીળા રંગના છે અને અમૂલ્ય રત્નોથી જડિત છે. દેવી ખાસ કરીને ચંપા ફૂલ, હળદરની ગાંઠ વગેરે પીળા રંગથી સંબંધિત તત્વોની માળા ધારણ કરે છે. આ રત્નમય રથ પર આરૂઢ થઈ દુશ્મનોના નાશ કરે છે.
દેવી દેખાવમાં મનોહર અને મંદ મુસ્કાન વાળી છે એક સ્ત્રીની જેમ ભૌતિક સ્વરૂપમાં દેવી તેના ડાબા હાથથી દુશ્મન અથવા રાક્ષસની જીભ પકડીને ખેંચી રહી છે અને જમણા હાથે ગદા ઉપાડેલ છે, જેના કારણે દુશ્મન ખૂબ જ ડરી રહ્યો છે. દેવીની આ જીભને પકડી રાખવાનો અર્થ એ છે કે વાણીની શક્તિ આપવા અને લેવા માટે દેવીની પૂજા કરવામાં આવે છે. ઘણી જગ્યાએ, દેવીએ મૃત શરીર અથવા મૃત શરીરને પોતાનું આસન બનાવ્યું છે અને તે મૃત શરીર પર જ બેસાડવામાં આવે છે અને રાક્ષસ અથવા દુશ્મનની જીભ પકડી રાખે છે.
4. માત્ર ત્રણ શક્તિપીઠો છે - ભારતમાં મા બગલામુખીના માત્ર ત્રણ મુખ્ય ઐતિહાસિક મંદિરો ગણવામાં આવે છે જે અનુક્રમે દતિયા (મધ્યપ્રદેશ), કાંગડા (હિમાચલ) અને નલખેડા જિલ્લામાં સ્થિત છે. શાજાપુર (મધ્યપ્રદેશ). ત્રણેયનું પોતપોતાનું મહત્વ છે. અહીં દેશભરમાંથી શૈવ અને શક્તિ માર્ગી ઋષિ-મુનિઓ તાંત્રિક અનુષ્ઠાન માટે આવતા રહે છે.
5. યુદ્ધમાં વિજયઃ યુદ્ધમાં વિજય અને વાણી શક્તિ આપનારી દેવી બગલામુખીનું પૂજન યુદ્ધમાં વિજય અને શત્રુઓના વિનાશ માટે કરવામાં આવે છે. કરવામાં આવે છે. તેમનું ધ્યાન શત્રુના ભયથી મુક્તિ અને વાણી સિદ્ધિ માટે કરવામાં આવે છે. કહેવાય છે કે મહાભારતના યુદ્ધ પહેલા નલખેડામાં કૃષ્ણ અને અર્જુન માતાને મળ્યા હતા.બગલામુખીની પૂજા કરવામાં આવી હતી.મહાભારતના યુદ્ધમાં શ્રી કૃષ્ણની પ્રેરણાથી અર્જુને અનેક સ્થળોએ જઈને શક્તિનું આચરણ કર્યું હતું. તેમની સાધનાના વરદાન તરીકે,શક્તિના વિવિધ સ્વરૂપોએ પાંડવોને પરિવર્તિત કર્યા.મદદ કરી છે. તે શક્તિઓમાંની એક માતા બગલામુખીએ પણ આધ્યાત્મિક સાધના કરી હતી. કહેવાય છે કે યુદ્ધમાં વિજયની ઈચ્છા સાથે અર્જુન અને શ્રી કૃષ્ણએ ઉજ્જૈનમાં હરસિદ્ધ માતાના દર્શન કર્યા હતા.અને નલખેડામાં બગલામુખી માતાની પૂજા પણ કરી હતી. ત્યાં તેને યુદ્ધમાં વિજયી થવાનું વરદાન મળ્યું.
6. પૂજાના લાભ: શત્રુઓના વિનાશ, વાણીમાં સફળતા, વાદ-વિવાદમાં વિજય માટે માતા બગલામુખીની પૂજા કરવામાં આવે છે. તેમની પૂજાથી શત્રુઓનો નાશ થાય છે અને ભક્તનું જીવન તમામ પ્રકારના અવરોધોથી મુક્ત થઈ જાય છે. શાંતિ કાર્યમાં, ધન-ધાન્ય માટે, પૌષ્ટિક કાર્યમાં, વાદ-વિવાદમાં જીત મેળવવા માટે, દેવીપૂજા અને દેવી શક્તિઓનો ઉપયોગ થાય છે. દેવીના સાધકને આનંદ અને મોક્ષ બંનેની પ્રાપ્તિ થાય છે. જો તે ઈચ્છે તો દુશ્મનની જીભ લઈ શકે છે અને ભક્તોની વાણીને દેવત્વમાં પરિવર્તિત કરી શકે છે. આશીર્વાદ આપી શકે છે. દેવી શબ્દો અથવા વાણીમાંથી ભૂલો અને અશુદ્ધિઓ દૂર કરીને સુધારે છે.
7. બગલામુખીનો મંત્ર - હળદર અથવા પીળા કાચની માળાવાળી આઠ માળા 'ઓમ હ્નિ બગુલામુખી દેવાય હ્નિ ઓમ નમ:'સ્તંભય જિહ્વાં કીલમ બુદ્ધિ વિનાશાય હમી ઓમ સ્વાહા.' તમે મંત્રનો જાપ કરી શકો છો. પીળી હળદરના ઢગલા પર દેવીને દીવો અર્પિત કરો, તે દેવીની મૂર્તિને પીળા કપડા અર્પણ કરવા કરતાં વધુ સારું છે.
બગલામુખી દેવીના મંત્રોથી મોટામાં મોટો અવરોધ પણ નાશ પામે છે, દુ:ખનો નાશ થાય છે. જપના નિયમો વિશે નિષ્ણાતને પૂછો.
8. બગલામુખી સાધના- સૌ પ્રથમ બ્રહ્માજી દ્વારા દેવીની પૂજા કરવામાં આવી હતી, ત્યારબાદ તેમણે સનકાદિક
ઋષિઓને બગલા સાધનાનો ઉપદેશ આપ્યો, કુમારો દ્વારા પ્રેરિત થાઓ દેવર્ષિ નારદે પણ દેવીની પૂજા કરી હતી. દેવીના બીજા ઉપાસક ભગવાન વિષ્ણુ હતા, જે વિશ્વના પાલનહાર હતા અને ત્રીજા ભગવાન પરશુરામ હતા. તેમનું ધ્યાન સાત ઋષિઓ દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. વૈદિક કાળમાં સમયાંતરે. રાત્રિના સમયે આ મહાવિદ્યાની પૂજા કે ઉપાસના કરવાથી વિશેષ સિદ્ધિ પ્રાપ્ત થાય છે. તેમનો ભૈરવ મહાકાલ છે. મા બગલામુખી સ્તંભ શક્તિની પ્રમુખ દેવી છે. માતા બગલામુખીનું એક નામ પીતામ્બર પણ છે, તેઓ પીળા રંગને ખૂબ પસંદ કરે છે, તેથી તેમની પૂજામાં પીળા રંગનો મોટાભાગે ઉપયોગ થાય છે. દેવી બગલામુખી તેનો રંગ સોના જેવો પીળો છે, તેથી માતા બગલામુખીની પૂજા કરતી વખતે સાધકે માત્ર પીળા વસ્ત્રો જ પહેરવા જોઈએ. પીળા ફૂલ અને નારિયેળ અર્પણ કરીને દેવી ખુશ છે.
10. સાવધાન- બગલામુખીના વ્યવહારમાં શુદ્ધતા, નિયમો અને સ્વચ્છતાનું ધ્યાન રાખવું જરૂરી છે. આ સાધના કોઈ જાણકાર વ્યક્તિ પાસેથી પૂછીને કે જાણ્યા પછી જ કરવી જોઈએ.કેટલાક લોકો તામસી વૃત્તિને લગતા કર્મો કરે છે જેમ કે આકર્ષણ, હત્યા અને ઊભું કરવું વગેરે, પરંતુ જો આમાં સાવચેતી ન રાખવામાં આવે તો નુકસાન થાય છે.
Edited y-Monica Sahu
